In ontwikkeling: renovatie Haarlemse Montessorischool
LerenHoe geef je een monumentale school toekomst?
Sinds 2022 zijn wij betrokken bij de grootschalige renovatie van het unieke schoolensemble van de Haarlemse Montessorischool. De HMS is een van de oudste Montessorischolen van Nederland en bestaat uit drie monumentale onderwijsgebouwen in Haarlem-Zuid, een beschermd stadsgezicht.
In mei 2025 is het renovatieplan goedgekeurd. De opgave: de drie karakteristieke panden behouden én klaarmaken voor de toekomst. Elk gebouw vraagt om een eigen aanpak, maar wordt vanuit één gedeelde visie benaderd: herstel van historische kwaliteit, technische vernieuwing en ruimte voor modern Montessori-onderwijs.
Ruin 100 jaar geschiedenis, en nu?
In 2022 vierde de HMS haar 100-jarig bestaan. Het eerste eigen schoolgebouw (de huidige dependance) werd in 1925 geopend door niemand minder dan Maria Montessori zelf — een uitzonderlijke gebeurtenis, want de Italiaanse arts en pedagoge maakte zelden zulke reizen.
De school groeide snel. Architect August Sevenhuijsen werd in 1931 gevraagd een tweede, grotere school te ontwerpen: het huidige hoofdgebouw. Hij deed dit in nauwe samenwerking met Maria Montessori. Haar onderwijskundige visie bepaalde mede de architectonische opzet.
Beide scholen kregen een karakteristieke vlinderplattegrond met ruime, op het zuiden gerichte lokalen. Grote raampartijen versterken de relatie met buiten
Na het overlijden van Sevenhuijsen nam architect Dick Greiner het stokje over. In 1938 ontwierp hij een uitbreiding van het hoofdgebouw met extra verdiepingen op de twee vleugels. Verdere verbouwingen volgden in 1949 en 1992. In 1951 kwam daar een bijgebouw bij op het terrein.
Alle drie de gebouwen dragen sporen van een onderwijsfilosofie die haar tijd ver vooruit was.
Renoveren met respect voor erfgoed
Hoewel de gevels nog altijd beeldbepalend zijn in de wijk, is de staat van de gebouwen zorgwekkend. Geen van de panden is geïsoleerd, het binnenklimaat laat te wensen over en latere aanpassingen hebben de oorspronkelijke plattegronden en architectonische elementen aangetast.
De renovatie is een zoektocht naar balans: hoe herstellen en verduurzamen we deze gebouwen zónder de monumentale waarde aan te tasten? Hoe behouden we de handtekening van architecten als Sevenhuijsen en Greiner, en maken we tegelijkertijd ruimte voor eigentijds onderwijs?
Eén visie, drie aanpakken
Hoofdgebouw (1931) – Gemeentelijk monument
Dit imposante gebouw aan de Louise de Colignylaan heeft in de loop der jaren diverse verbouwingen ondergaan.
De meest ingrijpende aanpassing dateert uit 1992: in het hart van het gebouw is een gymzaal gerealiseerd, met aan de pleinzijde een toestellenberging.
In de nieuwe situatie heeft de voormalige toestellenberging plaatsgemaakt voor een uitnodigende hoofdentree. Ook de gymzaal is verdwenen; op deze centrale plek in de school is nu een royale ontmoetingsruimte ontstaan – een lichte, open plek die uitnodigt tot samenkomen. De oude kleedkamers zijn getransformeerd tot bibliotheek: een rustplek midden in het schoolgebouw.
Bijgebouw (1951) – Beschermd stadsgezicht
Oorspronkelijk gebouwd als tijdelijke uitbreiding, is dit gebouw later in fases dichtgebouwd.
De belangrijkste ingreep: het wordt getransformeerd tot beweegstudio, met aan de voorzijde een verdiept speelveld dat ook buiten sportmogelijkheden biedt.
Dependance (1925) – Rijksmonument
De oudste vleugel aan de Churchilllaan geldt als de parel van het complex. De oorspronkelijke plattegrond - destijds een vernieuwende benadering van schoolarchitectuur - is vrijwel intact gebleven.
Er vinden geen ingrijpende architectonische aanpassingen plaats. De renovatie is gericht op waardebehoud: het gebouw wordt gezond, gasloos en energiezuinig gemaakt.
Planning
De renovatie wordt in één bouwstroom uitgevoerd en neemt naar verwachting circa een jaar in beslag.
- Juni 2025 afronding aanbesteding
- Eind 2025/begin 2026 verhuizing
- 2026 start renovatie
- 2027 openingsfeest
